I internacionalno Romani Unia- IRU ki piri agorutni Pparlamentarno sesia ko 28 thaj 29 juni ko Skopje, R. North Macedonia sine promovirimi i inicijativa dende propozalea taro presidento ko IRU o Zoran Dimov anavkerdi sar "Inicijativa formirinel pe Biathinalo ofiso - Konatkat Point - Romano Ombdusmano"

I Inicijativa sine presentirime tari rig e rajoske Željko Šajn - magistri taro Jurisdikciakere nauke tari R.Srbia.

Džajbajak taro konkluzno dokumentia taro konsilo e Europakoro , e Pervazeskiri Konvencia ki protektiva e nacionalno minjoritetonge  thaj Europakiri konvencia manušikane niamenge thaj fundamentalno tromalipa, thaj taro anti -diskriminatorsko kaknonia ki Europakiri Unia, so si len mehanizmoa te kerel protektiva e manušikane niamenge ko jekh i romani jekhin na istemalkerel len , thaj nane len representoa thaj akcepcioneroa ko akala strukture , a te šaj majzorale te iranel i pakjiv maškar o romane representoa  bahamkerel te formirinel pe Kontakt point: Romano Ombdusamno!

Akaja institucia ko starti te ovel ko pervazioa o IRU-ske sar akceptatori ki romani jekhin maškar o Roma thaj o aktuelno institucie te definirinel piro mandato tetlal sponzorstvo taro aver Internacionalno aktivne em regionalne organizacie thaj olakiri institucionalizacia.

Odoleske udžarel pe suporto tari europakiri Unia, Konsilo e Europakoro, Unime Nacie , thaj tari i Francia so prekal piro Ambasadori ki republika North Macedonia vakergja kaj si zainteresirime te del suporto ko akava proceso.

I Inicijativa formiriba biathinalo ofiso - Kontakt point Romano Ombdusmano iklolja taro aktuelno aktia ko umalja taro respektiriba o Fundamentalno manušikane niamia thaj tromalipa , akcentea ki Romani Nacia.

 

Ko vakti tari parlamentarno sesia taro IRU so sine ko Skopje ko 28 thaj 29 juni ko kotor taro "Publik Hiring" anglal o manuša o IRU membro Željko Šajn so si magistri aso jurisdikciakere nauke , notiringja i Inicijativa te formirinel pe prekal "Kontakt point" Ombdusmano teleperavde grupa dizutne majbut e romenge. Ov ki piri inicijativa maškar aver notirinela:

„ Dži kote džaja aso institucionalno informacie ko diferentno internacionalno institucie sar so si o Govermentia thaj parlamentoa i ilustracia si but bilači situacia : teleperaviba e manušikane niamenge thaj diskriminacia si but bari.

 

Te šaj resel pe o manglo fokuso : vazdiba o nivelo taro napahgiba manušikane niamia, taro Roma, thaj trubul te keren pe reforme an o institucie sar vertikalno agjaar em horizontalno nivo ko respektiriba odola niamia maškar o importantno politikane subjektoa thaj i Internacionalno romani Unia - IRU so si kotor taro UN thaj representirinel e Romen ko sa o nivelo thaj kolaboracia maškar e EU thaj aver uče internacionalno importantno instuitucie.

 

I obligacia so si anglal amende thaj si o akanutno Ombdusmano sar an o lokalno, nacionalno thaj internacionalno nivelo te ovel panda majefikasno. O faisalkeriba si te konektirinel pe ko ekspertsko ofiso sar so si "Kontakt Point" Ombdusmano romane pučipaske.

 

Akava mehanizmo ka ovel aktivno sar deiba konsiliaro em ofiso an o europakoro, nacionalno thaj lokalno Ombdusmano so ka kerel majsiga intergrativno procesi ko sasoitnipa, a odolea thaj akala problemoa , sar so si egzamplo o Balkan so nane te ovel čhinavipa ko eurointegrativno procesoa e themenge so roden membripa an i EU.

 

Te sine amen ki opservacia o Ombdusamno pire bukjaja ka anel buvljaripa ko respektiriba , o tromalipa thaj o niamia e dizutnenge palo odova konekcia tari " Misia Kontakt point" si čačutno antvorto ko but nafaisalkerde pučiba so avdive kera aktivitetoa.

 

Ki konsultacia uče ekspertoncar taro krisia em sistemi sar so si o Melenk Kreč, kriso aso internacionalno jurisdikcia , e akademikoa taro MANU, o Vlado Kambovski thaj avera persone , so savore akharena pe ki internacionalno konvencia ki protektiva e minjoritetenge so si akceptirimi taro Konsilo e Europakoro , thaj dikhena kaj akava ka ovel lačho momenti sar e romane jekhinake  thaj e saste sasoitnipaske.

 

Normalno ka trubul seriozno buti so ka kerel antvorto ko buteder pučiba ki konekcia akale mehanizmoske.

 

Ko agor tari piri presentacia o Šajn citirinela sine e Nehru so ko 1961 berš ko Beograd, ko vakti tari konferencia taro biathinale thema kana sine ki visita e romane mahalake Marinkova Bara. O Tito vakergja leske kaj odothe dživdinena Roma kote so o Nehru vakergja leske: " E khame si le buteder anava, numa ov rošarel em takjarel savoren jekh a jekh"

 

Ko mitingo kote than lele 51 delegato taro 23 thema akava vikend sine ko Skopje ikergja pe i 5-to parlamentarno sesia taro IRU

Trujal o IRU Membrora odothe than lele Govermenteskere respresentoa, reprezentoa taro politikane partio. Ambasadoria ki Makedonia, em internacionalno membro so si len pire ofisoa an i Makedonia sar so si OBSE- ODIHIR, IOM, Ceo, Europakiri Buvljaripaskiri Agencia thaj avera.

Ko paraštuj thaj savato 28 thaj 29 juni ko Skopje ka ovel organizatori em ka udđarel e 70 delegaton taro 50 thema em aver misafiria.

 

Ka diskutirinel pe ko pobuter teme aso i situacia e Romencar ki sasti lumiathaj odoleske ka ikeren pe debate em nekobor naukakere Simpoziumoa sar so si: Publik Hiring: "O niamia thaj jurisdikcia em o Status e romane Jekhinake", Trinto naučno simpoziumi e Holkaustoske thaj Naučno simpoziumi Tema: Geneza, Čhib, Historia thaj religis, em ko jekh Romano Bisnis Forumo.

 

Odoleske o IRU Presidenti Zoran Dimov aso specifično momenti akcentirinela: 

" Me sar IRU Presidento miro suno thaj ideali  si odokhare normalno Mangav me sar Rom mire nacijaja te dživdina anb o sasoitnipa kote o intereso e individuakoro , o tromalipa , i jurisdikcia i garvasialipa si majimportantno numa o nacionalno jali themakere interesia.

 

Odova si fundavutne principia sakone manušeske (em e Romske). Mangav odova minimum te dikhav ko odola thanaq kote savore dživdinaja bizi diferencia save themake kerel pe lafi.

 

Sako drom dava man godi ki savi forma šaj te džanav o anava taro romane viktimia sakote ki lumia te šaj jekh drom sa vakteske te phaga o traibae nakhavde bibahtenge so sine e Romen ki historia.

 

Džanav kaj jekh dibe amare čhave em o čhave sa javere nacienge so sine len antipatia mujal o Romaka bešen savore ki jekh mesali phralikani em ka lošakeren jekh a jekh bukjenge , akcentirinela piri gind o jekhto manuš an o IRU.

 

Ko aktivitetia e Parlamentarno sesiake taro IRU ko 28 thaj 29 juni so ka ovel ko Skopje jekh taro aktivitetia ka ovel o darhinalipa e Romengoroolengiri Geneza, čhib, historia thaj religia.

 

Odova si notirime thaj sar jekhto naučno simpoziumo kote pire majneve informaciancar, aktencar prekal piri diskusia thaj presentacia ka keren pendžarde anava anglal savoren

Pire presentacie ka ovel anava sar so si : Vernadra Rishi - India, Dr Trajko Petrovski, o diplomirime etnologo Daniel Petrovski, o Andris Tartats tari Latvia, David Berat, Imer Kajtazi tari Belgia, o Robert Alagjozovski sar Nac koordinatoriki buvlajripa e kulturake .

 

Taro inovativno aspekto pire video presentacie ka ovel e pendžarde anava tari odoja branša sar so si o Ian Hankok tari USAm Rajko Djurić, Srbia, Grattan Puxon tari UK i Nadežda Demetar tari Rusia thaj avera.

 

Akava kotor ka ovel ikerdo na o 28 juniu - Paraštuj ko hoteli Kontinetal.